İnvisalign şeffaf plakların kullanımında sıklıkla karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri

İnvisalign şeffaf plaklarla ortodontik tedaviye başladınız. 

Doktorunuz plakları verdi ve bir sürü bilgiyi hızlıca söyleyerek sizi eve gönderdi. 

Peki aklınızda ne kaldı? Çoğunlukla hiç. 

Yoğun bilgi bombardımanı ve elde var sıfır. 

        İlk zamanlarda ve ilerleyen süreçte başınıza neler gelecek öğrenmek ister misiniz? Zor durumda kalmamak için neler yapmalı? Ya da problemle karşılaşıldığında çözümleri ne olmalı? 

        Diş tellerinin yerine geçen uygulama, invisalign şeffaf plaklarla ilgili önceki yazımızda genel bilgiler vermiş, hazırlanış sürecini detaylandırmış, kullanımda dikkat edilmesi gerekenleri kabaca sıralamıştık.

        Şeffaf Plaklarla yapacağımız tedavi süreci hem ortodontist hem de hastalar için keyifli bir yolculuktur. Hastanın diş hekimi koltuğunda geçirdiği süre iyice azaltılmış, kontrol sıklıkları eskiden diş tellerinde olduğu gibi aylık olmak yerine daha uzun aralıklara uzatılmıştır. İnvisalign Şeffaf plak tedavi sürecinde plakları kullanan herkesin bilmesi gerektiğini düşündüğümüz bilgiler size sunulmuştur. Tedavinin en ideal şekilde ilerlemesi, zorluklar yaşanmaması amacıyla aşağıdaki bilgilendirmeleri sizlerle paylaşmanın faydalı olacağını düşünerek bu makaleyi hazırladık. Sağlıklı günlerde ve güzel gülüşlerle doyasıya gülümsemenin tadını çıkarmanız temennisiyle. 

İçindekiler: 

        1. İnvisalign Şeffaf plak tedavisine başlandığında yaşanabilecek sıkıntılar 

            1.1. Ağrı: 

            1.2. Tükrük artışı ve bulantı 

            1.3. Konuşma 

            1.4. Ağız yaraları ve aftlar 

            1.5. Plaklardaki kesiklerin oluşturacağı sıkıntılar 

            1.6. Üretim hataları 

            1.7. Ataçmanların kopması 

        2. Şeffaf plakların takılma süresi 

        3. İnvisalign Şeffaf plakların ağza yerleştirilmesi 

        4. Şeffaf plaklarla birlikte içeceklerin kullanılması 

            4.1. Çay kahve gibi renklendirici içeceklerin kullanımı 

            4.2. Şeffaf plaklarla asitli içeceklerin kullanımı 

            4.3. Şeffaf plaklarla alkollü içeceklerin kullanımı 

        5. Şeffaf plaklarla deniz, havuz ya da duşa girilmesi 

        6. İnvisalign Şeffaf plakların gün içinde bakımı ve temizliği 

            6.1. Şeffaf plakların günlük rutin temizlik ve bakımı 

            6.2. Şeffaf plakların ileri temizlik ve bakımı 

        7. Dişlerinizin rutin günlük bakımı 

        8. Plakların dişlere tam oturtulması için ek yardımcıların (ısırma çubukları veya ısırma ruloları) kullanılması 

        9. İnvisalign Şeffaf plaklarla elastik kullanımı 

        10. Yeni plağa geçerken dikkat edilmesi gerekenler 

        11. Şeffaf plakların kırılması ya da kaybolmasına karşı alınacak önlemler 

        12. Kaynaklar 

1. İnvisalign Şeffaf plak tedavisine başlandığında yaşanabilecek sıkıntılar

1.1. Ağrı

 Kişisel ağrı eşiğine göre çok değişmekle birlikte ilk plaklar takıldığında ve yeni plak değişim günlerinde hafif sıkma, üstüne bastırıldığında sızlama şeklinde ağrı rapor edilmiştir. Kısa dönemde ortadan kalkacağı düşünüldüğünden herhangi bir ağrı kesici kullanılmaması tavsiye edilmektedir. Bu konuda genel bir bilgilendirme videosu: https://www.youtube.com/watch?v=-56OZvk96BE) 

1.2. Tükrük artışı ve bulantı

İnvisalign Şeffaf plakların takılmasını takiben birkaç gün içinde ağzınıza aşırı tükürük akışı meydana gelecek, plaklar belki bir miktar bulantı refleksine neden olabilecektir. Bunların geçici olduğunu, bir süre sonra tamamen ortadan kalktığını hasta geri bildirimleri göstermektedir. 

 1.3. Konuşma (1)

İnvisalign şeffaf plakların takılmasından sonra kısa bir süre de olsa konuşmada pelteklik meydana gelmektedir. “s”, “ç” gibi sesler ilk başta zorlukla çıkarılır. Aynanın karşısına geçip doğru egzersizlerin yapılması, sesli kitap okunması, şarkılar söylenmesi 😊 veya bol bol konuşulması gibi yoğun aktivitelerin yanında internetten ulaşabileceğiniz artikülasyon egzersizleriyle çabuk adaptasyon gerçekleşecektir. 

1.4. Ağız yaraları ve aftlar

İnvisalign şeffaf plakların üzerinde bulunan çentikler ya da dişlerinizin üzerine yapıştırılan beyaz noktacıklar yani ataçmanlar ilk günlerde dudaklarınızın, yanaklarınızın içinde yaralara, aftların oluşmasına neden olabilirler. Ağza temiz bakılması ve ihtiyaç duyulursa bir gargara (Andorex ya da Kloroben) ile desteklenmesi sonucunda bir haftaya kadar hiçbir problem kalmayacaktır. 

1.5. Şeffaf Plaklardaki kesiklerin oluşturacağı sıkıntılar

Lastiklerin takılması için önceden hazırlanan ve her plakta bulunan kesikler bazen dışarı doğru eğimli olabilir, bu kısımlar dudaklarınıza batabilir. Böyle durumla karşılaştığınızda kesik kısmı tırnağınızla hafifçe içeri eğmeniz gerekir. Ancak kesinlikle fazla bükmemeniz içeri katlamamanız önemlidir, yoksa plaklarınız o bölgede dişinize oturmayacaktır. 

1.6. Şeffaf plaklarda üretim hataları

Bazı durumlarda seyrekte olsa üretim hatası olarak elastiklerin takılacağı kesikler sadece 1-2 plağınızda hazırlanmamışsa, küçük eğri bir makasla diğer plaklara bakarak bunu kolaylıkla açabilirsiniz. 

1.7. Ataçmanların kopması

Dişlerinizin üzerine yapıştırılan beyaz dolgu maddeleri olan ataçmanların randevu aralıklarında kopması, kırılması doktorunuza hemen acilen gelme sebebi değildir. Kontrollerde onların yerinde olup olmaması zaten doktorunuz tarafından değerlendirilecektir. Ancak gözden kaçma riskinden dolayı doktorunuza bu konuda bilgi vermeniz faydalı olacaktır. 

2. İnvisalign Şeffaf plakların takılma süresi

Şeffaf Plakların üç öğün yemekler haricinde tam zamanlı takılması beklenmektedir. Günde 20-22 saatin altında takılması istenilen sonuca ulaşılmasını engelleyecektir. Çok sık takılıp çıkarılması plakları deforme edebilecek ve uyumunu bozabilecektir. Bu sebeple mümkün olduğunca az takıp çıkarılmalıdır. Günde ortalama 4-5 kezden fazla takıp çıkarılması önerilmez. Ancak aynı anda 12 saatten fazla ağızda kalması da havasız kalan diş plak ortamında mikrobiyolojik birikim riski bakımından tavsiye edilmemektedir (2). 

3. Şeffaf plakların ağza yerleştirilmesi

Şeffaf plakların takılması sırasında doktorunuz tarafından başka bir öneride bulunulmamışsa önce önlerin, ardından arka bölgelerin parmak basısıyla oturtulması istenir. Plakların ağza takılması esnasında dişlerle kontrolsüz bastırarak oturtulması plakların deforme olmasına neden olabilecektir. 

4. İnvisalign şeffaf plaklarla birlikte içeceklerin kullanılması

4.1. Çay kahve gibi renklendirici içeceklerin kullanımı

Sıcak olmadıkça her türlü içecek plaklarla birlikte tüketilebilir. Isıyla şekillendirilen bir materyalden üretilen invisalign şeffaf plaklarını aşırı sıcağın deforme edeceği unutulmamalıdır. Plaklarla birlikte aşırı çay, kahve (ılık) tüketilmesi dişlerinizde dış kahverengi lekelenmelere sebebiyet verebilir. Az tüketmeniz ya da ana öğünlerde çıkarıldığı zaman içilmesi ardından hem dişlerin hem de şeffaf plakların fırçalanması tavsiye edilir. 

4.2. Şeffaf plaklarla asitli içeceklerin kullanımı

Asitli içeceklerin tüketilmesinde bir kısıtlama yoktur. Ancak aşırı tüketilmesi durumunda plağın içinde biriken şeker ve asit diş yüzeyine zarar verebileceği için daha az kullanılması ya da ana öğünlerde çıkarıldığı zaman kullanılması ardından hem dişlerin hem de şeffaf plakların fırçalanması tavsiye edilir. 

4.3. İnvisalign şeffaf plaklarla alkollü içeceklerin kullanımı

Alkollü içeceklerin plaklarla tüketilmesinde engel yoktur. Ancak aşırıya kaçılmaması sağlığınız açısından önerilmektedir. 

5. Şeffaf plaklarla deniz, havuz ya da duşa girilmesi

Şeffaf Plaklarla denize, havuza girilmesinde, banyo yapılmasında herhangi bir engel yoktur. Ancak dışarda güneşli aşırı sıcak ortamda ağız dışında bırakılan plaklar (plajda güneş altında sehpa üzerinde) deforme olup ağzınıza oturmayabilir. Dikkat edilmesi önerilir. 

6. Şeffaf plakların gün içinde bakımı ve temizliği (3)

6.1. Şeffaf plakların günlük rutin temizlik ve bakımı

Plaklar yemeklerde çıkarıldığında kesinlikle peçeteye sarılmamalıdır. Yemek yerken masanın kenarına bırakılmamalıdır. Çöp diye kaybedilen çok şeffaf plak olmakta, tedavi sekteye uğramaktadır. Yemeklerde çıkardığınız zaman suya tutarak hemen kendi özel kutusuna koyun. Yemekten sonra dişlerinizi fırçalayıp, plakları da macunla fırçalayıp ağzınıza yerleştirin. Başka görüşe göre invisalign şeffaf plaklarınızı temizlemek için ayrı bir fırça kullanmanız ve temizliği fırçanızı beyaz sabuna sürerek plakların iç dış her kısmını iyice detaylandırılarak sağlamanız fayda sağlayacaktır. Dişlerinizi fırçalayacağınız uygun ortamda değil iseniz, ağzınızı bol su ile çalkalayıp, şeffaf plaklarınızı güzelce bol su altında durulayıp hemen plaklarınızı takın. 

6.2. Şeffaf plaklarınızın ileri temizlik ve bakımı 

(https://www.youtube.com/watch?v=-56OZvk96BE) şeffaf plakların kullanımına bağlı olarak renklenebileceği düşünüldüğünde paketle birlikte size verilen temizleme tozlarını yemek sırasında bir su bardağı suya doldurup karıştırıp 30-60 dakika içinde bekletebilirsiniz. Yedek temizleme kristallerini eczanelerden (örn: Correga Pro-Guard Şeffaf Plak Temizleyicisi) temin edebilirsiniz. 

7. Dişlerinizin rutin günlük bakımı

Dişlerinizi invisalign şeffaf plak tedavisi sürecinde çok iyi fırçalamanız ve diş aralarının temizliği ve tedavi sürecinde dişlerin birbirine takılmalarını engellemek amacıyla diş ipi kullanmanız tavsiye edilmektedir. Unutmayın sağlıklı diş hareketi için sağlıklı dişeti şarttır. 

8. Şeffaf plakların dişlere tam oturtulması için ek yardımcılar (ısırma çubukları veya ısırma ruloları) kullanılması

Tedavinizin başında size verilen ısırma çubuklarını ya da chewy denilen ısırma rulolarını her akşam mümkün olduğunca 2-3 dakika sağdan sola, soldan sağa 2-3 tur yapmanız önerilmektedir. Plakların daha iyi yerleşmesine, dişleri daha iyi kavrayıp hareketinin oluşmasına destek olacaklardır. Tam oturmayan invisalign şeffaf plaklar fonksiyon görmez ve diş ile plak arasındaki boşluk arttıkça tedavinizin o bölgede başarısız olmasına neden olabilecektir. Bu sebeple tam oturması, her diş bölgesinde iyi yerleşmesi çok önemlidir. 

9. İnvisalign Şeffaf plaklarla elastik kullanımı

Her hastada ihtiyaç olmamakla birlikte tedavinizin parçası olan lastiklerinizi eğer doktor tarafından önerilmişse önerilen sürelerde tam olarak takmanız ve her gece yatarken değiştirip paketten yenisini takmanız tavsiye edilmektedir. Lastiklerin çok takılıp çıkarılması veya çok kaybedilip yenisinin takılması ağrı seviyenizi arttırır. Günde doktorunuz tarafında ayrıca bilgi verilmediyse bir lastikle idare edilmesi gerekmektedir. 

10. Yeni plağa geçerken dikkat edilmesi gerekenler

Şeffaf Plakların kişiye özel olarak üretilip, tek tek steril edilerek poşetlenmiştir. Üzerinde sıra numaraları bulunmaktadır. Plak değişimleriniz doktorunuzun tavsiye ettiği aralıklarla yapılmalıdır. Şeffaf plak değişim akşamları mümkün olduğunca erken yemeğinizi yiyin, dişlerinizi fırçalayın ve bir sonraki plağınızı ağzınıza bastırarak yerleştirin. Bu plakların etkin ve iyi çalışması için o akşam sabaha kadar plaklarınızı hiç çıkarmayın. 

11. Kırılma ya da kaybolmaya karşı alınacak önlemler

İnvisalign Şeffaf Plak değişimlerinde önceki plağı mutlaka yedek olarak saklayın. Örnek olarak: 3. Plağa geçildiğinde 2. Plağı yedek olarak saklayıp, 1. plağı çöpe atabiliriz. Kayıp, deformasyon gibi herhangi aksilik yaşandığında normalde sonraki şeffaf plağa geçilmektedir. Ancak uzak mesafede yaşamanız ve elinizde bir sonraki plağınızın olmaması riskine karşı bir önceki plağı kullanabileceğimizi unutmayın. Bu yazımızda İnvisalign şeffaf plakların pratik kullanımı sırasında karşılaşılması muhtemel tüm problemlerle ilgili genel çözüm önerileri ve pratik bilgiler derlenmiştir. Burada yer alan görüşlerin tamamı hekimlerle görüşülüp, hasta deneyimlerinden faydalanılarak toplanmıştır. Faydalı olmasını dileriz. 

12. Kaynaklar

1. Ali Baeshen H, El-Bialy T, Alshehri A, Awadh W, Thomas J, Dhillon H, Patil S. The effect of clear aligners on speech: a systematic review. Eur J Orthod. 2022 May 6:cjac018. doi: 10.1093/ejo/cjac018. Epub ahead of print. PMID: 35522548. 

2. Yan D, Liu Y, Che X, Mi S, Jiao Y, Guo L, Li S. Changes in the Microbiome of the Inner Surface of Clear Aligners After Different Usage Periods. Curr Microbiol. 2021 Feb;78(2):566-575. doi: 10.1007/s00284-020-02308-5. Epub 2021 Jan 3. PMID: 33392671. 

3. Charavet C, Gourdain Z, Graveline L, Lupi L. Cleaning and Disinfection Protocols for Clear Orthodontic Aligners: A Systematic Review. Healthcare (Basel). 2022 Feb 10;10(2):340. doi: 10.3390/healthcare10020340. PMID: 35206954; PMCID: PMC8871989.